Nefes yaşamdır. Yaşayan tüm varlıkların canlılığı solunuma bağlıdır. Bizler yemek olmadan yaklaşık 3-4 hafta, su olmadan 3-4 gün fakat nefessiz kalırsak 3-4 dakikada yaşamımız son bulur. Anne karnından çıkıp dünyaya geliş sırasında ilk yaptığımız şey nefes almaktır ve ölürken de yaptığımız en son şey nefes vermektir.
Mesela size birkaç soru…
Dakikada kaç kez nefes alıp veriyoruz?
Peki ya bir günde ne kadar nefes alıp veriyoruz?
Sanıyorum sorulara hemen cevap verebilmek pek kolay değil. Bu açıdan bakıldığında günlük hayatımız içerisinde doğru nefes almayı ne kadar az önemsediğimiz şaşkınlık vericidir. Dakikada onbeş kez bir günde ise yaklaşık 22.000 kez evet yanlış okumadınız yirmiikibin kez nefes alıp veriyoruz. Bu sayının kaçını etkili ve doğru bir şekilde kullanıyoruz. Belki de yaşam kalitemizi değiştirmek istediğimizde ilk değiştirilmesi gereken konu solunumumuzdur.
Çoğu insan doğru nefes almayı unutmuştur. Bebekken solunum sırasında kullandığımız diyaframı, yetişkin olduğumuzda çok az ya da hiç kullanmayız. Ağızdan kısa bir nefes alır, hem omuzları kaldırır hem de karınlarımızı büzeriz. Bu şekilde farkında olmadan çok az bir oranda oksijen alırız. Akciğerlerin sadece üst kısımları çalışır, bu durum güç eksikliğine ve hastalıklara karşı zayıf bir bağışıklık sisteminin olmasına yol açar.
Yoga egzersizleri, bu alışkanlıkları tersine çevirmemizi sağlar. Doğru solunum; karnınızı şişirerek (diyafram) burundan nefes alıp, burundan vermek demektir. Bu sayede akciğerleriniz tümüyle çalışır doğru nefes alıp vermeniz sağlanır. Nefesinizi verirken karın içeriye doğru girer ve kalbinize masaj yapacak şekilde diyafram yukarı doğru çıkar, nefes alırken de karın genişler ve diyafram iç organlarınıza masaj yapacak şekilde aşağı iner.
İnsanlar çoğunlukla solunum sırasında nefes almanın daha önemli olduğunu düşünür. Halbuki nefes vermek en önemlisidir. Ne kadar çok kullanılmış havayı dışarı atabilirseniz, o kadar çok taze havayı içinize çekebilirsiniz. Yoga nefes uygulamalarında nefes verme süresi, almaya göre daha uzun tutulur.
Yogada özel çalışmalar haricinde, genellikle burundan nefes alınıp burundan nefes verildiğine değinmiştik. Bunun birkaç önemli sebebi vardır. Burundan nefes aldığınızda hava ılıklaşır ve temizlenir. Fakat Yoga bakış açısına göre burundan nefes almanın en önemli sebebi Prana’dır. Klasik Yoga öğretisinde bu kavram “yaşam enerjisi” anlamında kullanılır. Tüm yoga egzersizlerinin merkezinde yaşam gücü olan Prana bulunur. Prana maddededir fakat madde değildir. Havada bulunur fakat oksijen değildir. Havada, besinlerde, suda ve güneş ışınlarında taşınan, tüm maddelere hayat veren, enerjinin gözle görülemeyen bir türü olarak geçer. Vücudunuza giren Prana miktarını da arttırmak için burundan solunum yapmalısınız.
Beyniniz nefes alış şeklinizden etkilenir, nefesinizi kontrol ederek beyninizi kontrol edebilirsiniz. Nefes çalışmalarının stresle başa çıkma yöntemlerinde son zamanlarda sık kullanılması bu sebepledir. Stres anında kısa, düzensiz ve çabuk solunum yaparsınız. Korktuğunuzda nefesinizi tutarsınız. Rahatken tam tersi uzun, düzenli ve yavaş nefes alıp verirsiniz. Ayrıca nefesinizi kontrol ederek sadece daha fazla oksijen ve pranayı içinize çekmekle kalmaz, aynı zamanda kendinizi odaklanma ve meditasyon çalışmalarına hazırlayabilirsiniz.
Yüreğimizi yeni farkındalıklara açabilmemiz dileğiyle…
Sevgiler…
Mert Güler
Yoga ve Sağlık Dergisi – Nisan 2010
